Usługi publiczne
Polscy obywatele mogą korzystać z kilkuset e-usług publicznych zlokalizowanych na różnych platformach i portalach rządowych.
Są to m.in.: Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej (ePUAP), Platforma Usług Elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (PUE ZUS), portal obywatel.gov.pl, portal biznes.gov.pl.
Obecnie tworzony jest Portal Rzeczypospolitej Polskiej (Portal RP) – gov.pl, który docelowo będzie stanowił bramę do wszystkich informacji i e-usług publicznych. Zintegruje witryny internetowe ministerstw, urzędów centralnych i urzędów wojewódzkich oraz ułatwi dostęp do usług cyfrowych, które państwo oferuje obywatelom.
Administracja udostępnia, modernizuje oraz buduje nowe e-usługi, które umożliwiają załatwienie spraw urzędowych z dowolnego miejsca i w dowolnym czasie, bez konieczności wychodzenia z domu.
Z usług publicznych może korzystać każdy, kto może potwierdzić swoją tożsamość w internecie, np. za pomocą profilu zaufanego (eGO). Profil zaufany to również bezpłatne narzędzie, które służy jako elektroniczny podpis w komunikacji z administracją publiczną.
Uruchomienie e-usług na różnych portalach zwykle poprzedzone jest procesem logowania do systemu. Po zintegrowaniu portali tematycznych z Portalem RP, konto elektroniczne gov.pl będzie kluczem do wszystkich cyfrowych usług administracji.
Obecnie poprzez portal gov.pl dostępne są usługi zlokalizowane na portalach obywatel.gov.pl i biznes.gov.pl:
biznes.gov.pl — informuje, jak założyć i prowadzić własną firmę oraz umożliwia załatwienie niezbędnych formalności online. Stanowi źródło informacji dla osób, które prowadzą działalność gospodarczą lub planują ją rozpocząć.
obywatel.gov.pl — informuje, jak załatwić popularne sprawy urzędowe. Oferuje popularne e-usługi dla obywateli, jak np.: uzyskanie odpisu aktu stanu cywilnego, uzyskanie dowodu osobistego, sprawdzenie punktów karnych czy danych w rejestrach państwowych, wysłanie pisma do urzędu.
Publiczne portale usługowe, kierowane do różnych odbiorców, to także m.in.:
ceidg.gov.pl ― Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG) —elektroniczny rejestr przedsiębiorców, którzy działają w Polsce. Portal ułatwia prowadzenie firmy. Dzięki niemu można założyć firmę, zmieniać dane we wpisie, a także zawiesić, wznowić lub zamknąć działalność gospodarczą.
ekrs.ms.gov.pl/s24/ ― portal, na którym można złożyć wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawnej i spółki komandytowej. Można również zmienić dane w zarejestrowanych już spółkach oraz złożyć sprawozdanie finansowe spółki.
ekw.ms.gov.pl ― system Elektronicznych Ksiąg Wieczystych ― portal, na którym można m.in. przeglądać treść ksiąg wieczystych, złożyć wniosek o odpis, wyciąg albo zaświadczenie o zamknięciu księgi wieczystej, sprawdzić, czy odpisy, wyciągi i zaświadczenia o zamknięciu księgi, uzyskane drogą elektroniczną, są aktualne i prawdziwe.
emp@tia ― portal informacyjno-usługowy, na którym można m.in. zapoznać się z informacjami dotyczącymi świadczeń z pomocy społecznej, rodzinnych, z funduszu alimentacyjnego, a także złożyć wnioski np. o 500+ czy becikowe.
epuap.gov.pl ― Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej (ePUAP) — miejsce, gdzie można załatwić wiele spraw w różnych urzędach bez wychodzenia z domu, wysyłać i odbierać urzędową korespondencję oraz sprawdzać na bieżąco statusy spraw i wniosków. Przez ePUAP można np. złożyć wniosek o dowód osobisty, uzyskać odpisy aktów, zgłosić urodzenie dziecka, rozliczyć podatki, pobrać zaświadczenie o niekaralności czy złożyć wniosek o kartę EKUZ.
finanse.mf.gov.pl ― portal podatkowy dla każdego, kto chce złożyć zeznanie podatkowe przez internet lub uzyskać informacje o podatkach. Umożliwia również złożenie wniosku o rozliczenie PIT-37 przez urząd skarbowy.
geoportal.gov.pl ― umożliwia dostęp do danych przestrzennych i map topograficznych (mapy.geoportal.gov.pl). Na portalu dostępne są także informacje przestrzenne oraz usługi, o których mowa w dyrektywie INSPIRE.
ekrus.gov.pl ― portal adresowany do osób ubezpieczonych w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Rolnicy, zarówno ubezpieczeni, jak i płatnicy składek w KRUS, mogą założyć konto na portalu i uzyskać dostęp do podstawowych danych o przebiegu swojego ubezpieczenia, opłaconych składkach czy osobach zgłoszonych do ubezpieczenia.
praca.gov.pl ― oferuje usługi elektroniczne publicznych służb zatrudnienia. Portal kierowany jest do bezrobotnych, osób poszukujących pracy oraz do pracodawców, którzy poszukają pracowników. Oferty pracy oraz informacje o rynku pracy dostępne są na portalu informacyjnym psz.praca.gov.pl.
puesc.gov.pl ― Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC) ― pojedynczy punkt dostępu do e-usług Krajowej Administracji Skarbowej z zakresu obsługi i kontroli obrotu towarowego z państwami trzecimi i obrotu wyrobami akcyzowymi.
pue.zus.pl ― Platforma Usług Elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (PUE ZUS) — portal dla osób ubezpieczonych, płatników składek, lekarzy, a także innych świadczeniobiorców (na przykład emerytów i rencistów). Na PUE ZUS można na przykład umówić się na wizytę w placówce ZUS, wysłać wnioski, sprawdzać swoje zwolnienia lekarskie, sprawdzić, czy pracodawca zgłosił nas do ubezpieczeń.
ufg.pl ― portal Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, na którym można m.in. sprawdzić ubezpieczenie OC sprawcy wypadku, numer szkody, otrzymać informację o przebiegu ubezpieczenia OC, historii szkód komunikacyjnych.
zip.nfz.gov.pl ― Zintegrowany Informator Pacjenta ― ogólnopolski serwis dla pacjentów, który udostępnia dane gromadzone przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W ZIP można uzyskać dostęp do informacji m.in. na temat swojego leczenia i udzielonych świadczeń, zrefundowanych leków, swojego miejsca na liście oczekujących na poradę lekarską czy przyjęcia do szpitala (w zakresie niektórych świadczeń).
Informacje o publicznych portalach informacyjnych dostępne są pod adresem obywatel.gov.pl.
Upowszechnienie się e-usług oferowanych w naszym kraju, ich dostępność i poprawne funkcjonowanie powoduje konieczność intensywnego rozwoju i wdrażania dostępu do szybkiej łączności internetowej, zwłaszcza mobilnej oraz szeregu rozwiązań informacyjno komunikacyjnych wykorzystywanych przez administrację publiczną. Funkcjonują one na kilku poziomach. Same e-usługi dostępne dla petentów, odbiorców usług administracji są ostatnim z nich. Narzędzia technologii informatycznych i komunikacyjnych używane są również na poziomach niewidocznych dla klienta administracji. Mówimy tu na przykład o komunikacji wewnątrz urzędu, czy też komunikacji z innymi podmiotami uczestniczącymi w realizacji zadań publicznych.
Rozwój narzędzi TIK nie jest oczywiście specyfiką naszego kraju, ani tym bardziej jedynie administracji publicznej. Jest to część globalnego zjawiska. Zmiany, jakie możemy obserwować w ostatnich dekadach w dziedzinie szeroko rozumianych technologii komunikacyjnych i informacyjnych mają trudny do przeszacowania wpływ na wszystkie dziedziny naszego życia. Możemy mówić o zupełnie nowym modelu społeczeństwa – społeczeństwa informacyjnego, który, jako znacznie bardziej efektywny, zastępuje dotychczasowy model funkcjonowania społeczeństwa industrialnego. Zmiany dotyczą zarówno sfery prywatnej, jak i sfery gospodarczej, czy politycznej. W każdej z tych dziedzin coraz istotniejsze znaczenie ma dostęp do technik i technologii umożliwiających szybkie pozyskiwanie i przetwarzanie informacji. Za ich pomocą zaspokajane są nowe potrzeby wykreowane przez globalizację, która spowodowała, że ograniczenia wynikające z odległości i coraz częściej czasu straciły na znaczeniu.
W tym kontekście dostępność usług publicznych również musi nadążać za globalnym zjawiskiem skrócenia się dystansu. Powinny być dostępne łatwiej i szybciej, wymagać mniejszego zaangażowania czasu. W naszym kraju, z racji zróżnicowanej gęstości zaludnienia istnieje wiele miejsc, gdzie dostęp do usług publicznych, zwłaszcza świadczonych przez jednostki administracji średniego i wyższego szczebla (powiaty, województwa) jest utrudniony. W takich miejscach świadczenie usług publicznych drogą elektroniczną jest czynnikiem wyrównującym różnice, likwidującym zjawisko marginalizacji tak zwanej prowincji. Jest to niewątpliwie szansa rozwojowa dla takich obszarów.
